گروهی از محققان یکی از شرکت‌های فناور به سفارش یکی از شرکت‌های دانش بنیان سامانه‌ای را برای ساخت واکسن‌های مبتنی بر mRNA عرضه کردند که به گفته آنها با دستیابی به این دانش، ایران دومین کشور سازنده این دستگاه در دنیا محسوب می شود.

ریز سیال یا میکروفلوئیدیک فناوری مربوط به رفتار، کنترل دقیق و نگهداری از سیالات حاوی سلول‌ است. این فناوری اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته و به ویژه در بین کشورهای در حال توسعه به محبوبیت بالایی دست یافته است؛ چرا که این فناوری یک روش طراحی و مطالعه ابزاری است که باعث حرکت و بررسی مقادیر بسیار کوچکی از سیالات می‌شود.

یکی از کاربردهای این فناوری تولید نانو حامل‌ها است که با بارگذاری دارو در این نانو حامل‌های لیپیدی، لیپوزومی و پلیمری می‌توان عملیات دارو رسانی در بدن را به صورت هدفمند انجام داد.

یکی از شرکت‌های فناور در اقدامی پیشگامانه در مسیر تولید نانو داروها و دارورسانی هدفمند گام برداشته و توانسته است دستگاهی برای تولید انواع نانو داروهای لیپیدی و پلیمری به روش تک مرحله‌ای عرضه کند.

به گفته دکتر موسوی، مدیر عامل این شرکت فناور، طراحی و ساخت این دستگاه به سفارش یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در زمینه تولید واکسن‌های mRNA بوده است و اکنون از آن علاوه بر تولید نانو داروها برای تولید واکسن‌های بر مبنای mRNA استفاده می‌شود.

سید علی موسوی شائق، مدیر عامل این شرکت و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به طراحی و ساخت سامانه میکروفلوئیدیک تولید نانو دارو، گفت: این دستگاه برای ساخت انواع نانو داروها و نانو واکسن‌ها طراحی و ساخته شده است، به این ترتیب که می‌توان داروهای مختلف را با ساختار نانویی با استفاده از این دستگاه تولید کرد.

وی با بیان اینکه این دستگاه برای تولید واکسن‌های مبتنی بر mRNA قابل استفاده است، اظهار کرد: طراحی و ساخت این دستگاه بنا بر نیاز یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان کشور که در زمینه تولید واکسن بر مبنای mRNA فعال بود، صورت گرفت و از سوی دیگر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از ساخت این دستگاه حمایت کرد و ما توانستیم سامانه میکروفلوئیدیک را به تولید برسانیم.

به گفته مجری طرح در حال حاضر این دستگاه برای ساخت واکسن‌های مبتنی بر mRNA مورد استفاده قرار گرفته است.

موسوی کاربرد دیگر این سامانه را در تولید نانو داروها دانست و خاطر نشان کرد: عملکرد این دستگاه بر اساس یک تراشه میکروفلوئیدیک یا ریز سیال است، به این ترتیب که فرمولاسیون دارویی که شامل دو محلول است، در داخل یک تراشه که کانال‌های بسیار ریزی در داخل آن قرار دارد، با سرعت بسیار بالا با یکدیگر مخلوط می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه این دستگاه قادر است انواع نانو ذرات حاوی دارو را در حین تشکیل‌شدن، تولید کند، اضافه کرد: وقتی نانو ذرات در حال تشکیل شدن است، این سامانه می‌تواند مولکول دارو یا واکسن را در خود به دام بیندازد و به این صورت نانو ذرات حاوی دارو و یا واکسن را به تولید برسانیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تنها سازنده این سامانه در دنیا را کشور کانادا دانست و لذا با دستیابی آنها به این دانش فنی، ایران دومین سازنده این دستگاه در دنیا به شمار می‌رود.