بر اساس شریعت اسلام و نظر جمیع فقها به انجام مناسک حج برای افراد مستطیع از واجبات بر شمرده شده هر چند شروع اعمال آن مستحب باشد. همانگونه که می‌دانیم قیام امام حسین (ع) برای احیای دین و احکام شریعت اسلام و سنت پیامبر(ص) بوده است. بنابراین ایشان هیچگاه عملی بر خلاف شریعت و احکام الهی انجام نداده‌اند. حتی در ظهر عاشورا و در بحبوحه جنگ نابرابر حضرت نماز خود را ترک نکردند. با این تفاسیر شخصیت برجسته‌ای چون امام حسین ( ع) چگونه می‌توانستند نسبت به مسئله حج و احکام آن در انظار مسلمانانی که از تمام سرزمین‌های اسلامی به شهر مقدس مکه آمده بودند بی تفاوت باشند و یا برخلاف آن عمل کنند. بر اساس نقل صحیح حضرت ابا عبدالله (ع) به احرام حج واجب محرم نشده بودند و این سخن که ایشان حج خود را نیمه تمام گذاشت بر اساس شواهد تاریخی نقل صحیحی نمی‌باشد. زیرا که ایشان در روز هشتم ذی‌الحجه از شهر مقدس مکه خارج شدند در حالی که شروع اعمال حج با احرام نمودن در میقات و وقوف در صحرای زیبای عرفات از شب نهم ذی الحجه آغاز می‌شود و در هیچ یک از منابع تاریخی ثبت نشده است که حضرت به یکی از مواقیت جهت احرام رفته باشند. کسی که محرم به اعمال حج شده است نمی تواند اعمال حج را انجام ندهد مگر اینکه دشمن یا بیماری مانع از انجام این فریضه الهی شود. در این صورت با قربانی کردن یا تراشیدن سر می‌توان از احرام خارج شد و اعمال مفرده انجام داد.
برای بیان اهمیت قیام حضرت سیدالشهداء نیاز به دروغ پردازی نیست بلکه بیان حقیقت با وجدان‌های پاک همواره سازگارتر است. اگرامام حسین (ع) پس از احرام با اجبار دشمن مواجه می شدند باید با همین کیفیت قربانی می‌کردند اما جنبه معنوی و پنهانی ماجرا این است که حجاج یا در مکه جمع شده‌اند یا از هر طرف به سوی شهر می‌آیند. ایشان هنگامی که از شهر مکه خارج شدند به سمت منا و عرفات نرفتند بلکه جاده غدیر به سوی جحفه را در پیش گرفتند. این تنها جاده‌ای است که منتهی به شهر مقدس مکه است. حجاجی که برای مناسک حج به این شهر آمده بودند بیرون رفتن حضرت را دیده بودند و زائرانی هم که در حال ورود به شهر بودند خروج امام را مشاهده می‌کردند و حس کنجکاوی مردم را بر آن می‌انگیخت که این قافله کیست؟؟؟ و قافله سالار این کاروان کیست؟ و هدف او از اینکه حج را به عمره مبدل نموده چیست و تکلیف امت در برابر این حرکت تاریخی چیست؟سرنوشت یاران و دشمنانش چه خواهد بود؟.
راه رستگاری کدام است و … دکتر شریعتی در جایی از کتاب حج می‌گوید:
“… حسین یک درس بزرگتر از ‌شهادت‌اش به ما داده است و آن، نیمه‌تمام گذاشتن حج و به سوی شهادت رفتن است. حج‌ی که همۀ اسلاف‌اش، اجدادش، جدش و پدرش برای احیای این سنت، جهاد کردند. او این حج را نیمه‌تمام می‌گذارد و شهادت را انتخاب می‌کند. مراسم حج را به پایان نمی‌برد تا به همۀ حج‌گزاران تاریخ، نمازگزاران تاریخ، مؤمنان به سنت ابراهیم بیاموزد که: اگر امامت نباشد، اگر رهبری نباشد، اگرهدف نباشد، اگر حسین نباشد و اگر یزید باشد، چرخیدن بر گرد خانۀ خدا با خانۀ بت مساوی است.
در آن لحظه که حسین حج را نیمه‌تمام گذاشت و آهنگ کربلا کرد، کسانی که به طواف هم‌چنان در غیبت حسین ادامه دادند، مساوی هستند با کسانی که در همان حال بر گرد کاخ سبز معاویه در طواف بودند، زیرا شهید که حاضر است،در همۀ صحنه‌های حق و باطل، در همۀ جهادهای میان ظلم و عدل شاهد است، حضور دارد. می‌خواهد با حضورش این پیام را به همۀ انسان‌ها بدهد که: وقتی در صحنه نیستی، وقتی از صحنۀ حق و باطل زمان خویش غایبی، هر کجا که خواهی باش. وقتی در صحنۀ حق وباطل نیستی، وقتی که شاهد عصر خودت و شهیدحق و باطل جامعه‌ات نیستی، هر کجا که می‌خو اهی باش، چه به نماز ایستاده باشی، چه به شراب نشسته باشی، هر دو یکی است .
و این اهمیت توجه به ولایت‌پذیری و پیروی از امام را نشان می‌دهد.