آلودگی هوا مخلوطی از ذرات معلق و گازهایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده‌است که می‌تواند هم در داخل ساختمان و هم در خارج ساختمان باشد. آلودگی هوا در کلان‌شهرها و از جمله تهران در نیمه دوم سال تقریبا به چالشی هر ساله تبدیل شده است، اگرچه در سال‌های اخیر تلاش شده تا با بهبود کیفیت سوخت، از این آلودگی کاسته شود اما تردد خودروهای فرسوده، فعالیت نیروگاه‌ها و صنایع آلاینده در نزدیکی شهر، ‌باز هم به این آلودگی دامن می‌زند.

امروزه کشورهای دنیا برای حل مشکل آلودگی هوا در کلانشهرها برنامه های بلند مدت و کوتاه مدتی در نظر گرفته اند و دولت ها، شهرداری ها و سایر ارگانها موظف به اجرای این برنامه ها هستند. به عنوان مثال جلوگیری از تردد خودرو هایی که استانداردهای آلایندگی را دریافت نکرده اند، استفاده از بنزین با کیفیت، تشویق به استفاده از خودروی های برقی و هیبریدی، موتور سیکلت برقی و دوچرخه از جمله این سیاست ها است. کشور ما هم در سالیان گذشته اقداماتی را برای حل مشکل آلودگی هوا انجام داده است که به آن اشاره می کنیم.

ورود اتوبوس های برقی به ناوگان حمل ونقل عمومی

محسن منصوری استاندار تهران در تازه ترین اظهارنظر گفت: در موضوعات و مشکلات شهر تهران جلسات مختلفی در هیات دولت شکل گرفته که امیدواریم با همکاری دولت، مجلس و همچنین شهرداری و اعضای شورای شهر تهران در برنامه های مختلف شاهد توسعه حمل و نقل عمومی در تهران باشیم.

وی با اشاره به تعیین شعار سال، تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، گفت: می توان امسال اقداماتی در زمینه برقی کردن حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس و موتورسیکلت انجام شود، بخش زیادی از موتورسیکلت‌هایی که در تهران تردد می کنند، کاربراتوری و بشدت برای شهر زیان آفرین است که باید در این خصوص اقداماتی انجام شود.

علیرضا زاکانی شهردار تهران نیز در خصوص توسعه حمل و نقل عمومی گفت: در دوره مدیریت شهری بر توسعه حمل و نقل عمومی برنامه داریم و این طرح در برنامه های کوتاه و بلند مدت اجرایی و عملیاتی می شود.

وی افزود: در همین مدت کوتاه تعداد قابل توجهی اتوبوس خریداری کردیم و توسعه مترو را نیز در برنامه داریم که یکی از هدف گذاری های اصلی احداث خط ۱۰ مترو است که این برنامه ها نیاز به زمان دارد.

وی خاطرنشان کرد: در کنار نوسازی ناوگان اتوبوس و تاکسی موضوع توسعه و نوسازی ناوگان مترو نیز در حال اجرا است و تلاش داریم با اعتبارات ملی این مشکلات برطرف شود.

نوسازی اتوبوس های شهری با کمک خودروسازان داخلی

مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران از نهایی شدن قراردادی توسط وزارت کشور برای خرید اتوبوس با شرکت ایران خودرو دیزل خبر داد.

بهرام نکاحی همچنین اظهارداشت: وزارت کشور و دولت برای تأمین نیازهای حوزه حمل و نقلی کشور، اقدامات قابل توجهی انجام داده‌اند وزارت کشور در حوزه تأمین اتوبوس، یک قرارداد خرید ۲ هزار دستگاه اتوبوس با شرکت عقاب افشان به امضاء رسانده است.

مرضیه حصاری مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری وزارت کشور هم درباره زمان بندی تحویل اتوبوس‌ها از قرارداد با عقاب افشان و ایران خودرو به شهرداری تهران و همچنین ۴۰۰ دستگاه ون، گفت: براساس ثبت‌نامی که پیش از شروع امسال انجام شد و پیش پرداختی که شهرداری کلانشهرها به وزارت کشور داشتند، ۱۰۰ دستگاه اتوبوس [از قرارداد با شرکت عقاب افشان] تحویل شهرداری‌ها داده شد.

وی از تخصیص اتوبوس‌ به شهرداری‌ها طی دو هفته آینده خبر داد و گفت: شهر تهران برای تخصیص اتوبوس‌ در اولویت قرار گرفته است. درحال حاضر حدود هزار دستگاه اتوبوس و ون سهمیه شهرداری تهران درنظرگرفته شده است که در صورت انعقاد قرارداد با ایران خودرو، تعداد اتوبوس‌ها از هزار دستگاه بیشتر هم خواهد شد. امیدواریم که بتوانیم نیاز تهران را در این بخش رفع کنیم.

کلاف سردرگم اسقاط خودروهای فرسوده

به منظور کاهش آلودگی هوا همواره بر اسقاط تاکید می شود چراکه با از رده خارج شدن خودروهای فرسوده، خودروهایی به روز و با مصرف سوخت کمتر وارد بازار می شوند و این امر موجب کاهش مصرف بنزین و در نتیجه بهبود کیفیت هوا به ویژه در کلانشهرها خواهد شد.

مرداد ماه امسال بود که فاطمی امین وزیر صمت در حاشیه جلسه با کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در چمع خبرنگاران درباره چرایی عدم اجرای قانون اسقاط خودروهای فرسوده و همچنین برنامه وزارت صمت در این حوزه اظهار داشت: «در تبصره ۷ قانون بودجه سال جاری پیش بینی شده که ۱۰ درصد از خودروهایی که قرعه کشی می شوند به کسانی تعلق بگیرد که خودروی فرسوده و اسقاطی دارد. ما در این رابطه یک سری مسائل اجرایی داشتیم که زیرساخت های آن آماده شده و از شهریور آغاز می کنیم اما آن سهمیه محفوظ است، یعنی ۱۰ درصد از تعداد خودرویی که قبلاً در قالب قرعه کشی عرضه شده است، در قرعه کشی های بعدی اعمال خواهد شد.»

حالا با گذشت یک ماه از این سخنان، خودروسازان معتقدند وظیفه ای در قبال اسقاط خودرو ندارند. کارشناسان هم بر این باورند که دولت باید فکری به حال میلیون ها خودرو فرسوده در کشور کند؛ خودروهایی که مصرف سوخت بسیار بالایی دارند و آلایندگی بسیار زیادی هم ایجاد می کنند. بدین ترتیب، اختلاف ها بر سر قیمت خودروهای اسقاطی و همچنین این که اصولا خودرو اسقاطی به چه خودرویی گفته می شود، بالا گرفته است. ضمن این که خودروسازان اساسا مخالف مشارکت در از رده خارج کردن خودروهای فرسوده هستند.

در جدیدترین اظهار نظر در این خصوص، احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان با ارسال نامه‌ای به رییس کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به لایحه الحاقی به ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو اظهار کرده که اسقاط خودرو جزو وظایف ذاتی خودروسازان نیست و قرار نیست خودرو نو به خودرو فرسوده سوبسید بدهد.

در این نامه به تجربیات کشورهای دیگر درخصوص افزایش هزینه نگهداری، مالیات و بیمه خودروهای فرسوده برای مالکان آن‌ها اشاره شده و خواستار این موضوع شده‌اند که صاحبان این خودروها باید به فکر تعویض باشند، نه خودروساز. موضوع دیگر، بحث سن خودروهای فرسوده است که معیار و تعریف مشخصی برای آن وجود ندارد.

در این نامه همچنین به ۵ برابر شدن قیمت برگه اسقاط و طولانی بودن فرآیند صدور گواهی اسقاط نیز اعتراض شده است. در این نامه که به امضای بسیاری از خودروسازان رسیده، واریز یک درصد قیمت تمام‌شده هر خودرو به حساب سازمان محیط‌زیست در راستای اعطای تسهیلات یا کمک بلاعوض به متقاضیان خودروهای فرسوده درخواست شده است. این در حالی است انجمن اسقاط کشور نظر دیگری در این خصوص دارد.

سوخت نیروگاه ها

برخی مدعی هستند که آلودگی هوای تهران نه به دلیل تردد خودروهای فرسوده بلکه با سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها ایجاد شده است. آنها علت این موضوع را کاهش گازرسانی به نیروگاه‌ها با افزایش مصرف گاز می‌دانند. همچنین مدعی هستند که مخازن مازوت به دلیل تحریم پر شده و از آنجا که برای تامین سایر فرآورده‌های نفتی نمی‌توان تولید پالایشگاه‌ها را کاهش داد، بنابراین باید این مازوت در جایی دیگر به مصرف برسد. ادعایی که البته از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تکذیب شد.

علی اکبر محرابیان وزیر نیرو گفت: امسال بر اساس مذاکرات صورت گرفته با وزارت نفت امیدواریم که در تامین سوخت زمستانی نیروگاه ها با مشکل مواجه نشویم و چالشی برای تامین برق ایجاد نشود.

علی اکبر محرابیان، با بیان اینکه وزارت نفت در چارچوب برنامه ای که ما برای تامین برق زمستان داریم، طی یک برنامه ریزی خوب مانند سال گذشته کار را مدیریت می کند و امیدواریم با همان تجربه موفقی که در زمستان سال گذشته در همکاری تنگاتنگی که با وزارت نفت داشتیم زمستان را به خوبی مدیریت کنیم.

جواد اوجی وزیر نفت نیز به تازگی اعلام کرد: در روز های آغاز به کار دولت سیزدهم حجم ذخیره سازی سوخت مایع در نیروگاه های کشور پایین بود، با اجرای سلسه اقدام هایی همچون افزایش قیمت کرایه کامیون های ویژه حمل سوخت و استفاده بهینه از خطوط لوله انتقال فرآورده نفتی در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی توانستیم ۳۰ درصد ذخیره سازی های سوخت مایع در نیروگاه های کشور را افزایش دهیم.

وی با تأکید بر تأمین پایدار سوخت نیروگاه ها در زمستان پارسال و تابستان امسال که سبب جلوگیری از قطعی برق شده است، گفت: در همین تابستان تا روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی به نیروگاه ها تزریق می شود.

پیش بینی های لازم برای ذخیره سوخت صورت گرفته است

عبدالرسول پیش آهنگ مدیر عامل شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی نیز در همین رابطه گفت: تامین سوخت نیروگاه ها به واسطه وزارت نفت صورت می گیرد. در همین راستا جلسات متعددی را با این وزارتخانه داشته ایم و اکنون پیش بینی های لازم برای ذخیره سوخت صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه دی و بهمن هر سال نیاز مصرف سوخت را به وزارت نفت اعلام می کنیم و مطابق برنامه ریزی امسال نیز این مساله صورت گرفته و باید گفت که روزانه در تابستان ۳۰ میلیون لیتر معادل سوخت مصرف کردیم که این عدد ۳ برابر تولید گازوئیل کشور است، اظهار کرد: ۲۶۰ میلیون گازوئیل و مابقی سوخت مایع برای مخازن پیش بینی شده است به طوری که ۳ و نیم میلیارد گازوئیل، ۳ میلیارد مازوت، تا پایان آبان باید در ذخایر تامین شود تا به عدد معقولی در این مدت برسیم.

گفتنی است مساله آلودگی هوا، یک مساله فصلی یا مقطعی نیست و نباید تنها در فصل پائیز و زمستان که به دلیل وارونگی هوا آلودگی به اوج می رسد و موجب تعطیلی مدارس و ادارات می شود، مورد توجه قرار گیرد. چرا که پیش تر هم دیده شده با گذشت یک ماه و با تغییر شرایط جوی موضوع به فراموشی سپرده شده و در انتظار پائیز آلوده دیگر می نشینیم.