مارس اولین سالگرد توافق ایران و عربستان سعودی  برای احیای روابط خود است که با میانجیگری چین اتفاق افتاد.  در طول یک سال گذشته، دو کشور روابط دیپلماتیک خود را احیا کردند با تداوم بهبود روابط آنها، چشم انداز سیاسی منطقه نیز تغییر کرده است. این مورد به وضوح موفقیت آمیز بودن راه حل های چین برای مسائل مهم جهان را نشان می‌دهد. ابتکار امنیت جهانی که از سوی چین مطرح شده، پیوسته هر چه بیشتر توسط کشورهای خاورمیانه به رسمیت شناخته می شود.

۱۰ مارس ۲۰۲۳،ایران و عربستان سعودی با حمایت چین به توافقنامه پکن دست یافتند. سه طرف با صدور یک بیانیه مشترک اعلام کردند که عربستان سعودی و ایران برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با یکدیگر توافق کردند. در ماه آوریل با حضور چین، عربستان سعودی و ایران بیانیه مشترکی را در پکن امضا کردند و از احیای روابط دیپلماتیک خود پس از هفت سال خبر دادند.

طی یک سال گذشته، ایران و عربستان سعودی با عبور از اختلافات،  با هم در یک جهت  حرکت کرده‌اند و به یک آشتی تاریخی دست یافته‌اند و تبادلات و همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف از جمله دیپلماسی، اقتصاد، تجارت و فرهنگ بین دو کشور وارد «مسیر سریع» شده است. دو کشور سفارت های خود را بازگشایی کرده اند و سفرای خود را به کشور مقابل فرستادند و همچنین سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران از عربستان سعودی دیدار کرد . در حوزه اقتصادی، عبدالله بن سعود العنزی سفیر عربستان سعودی در ایران پس از تصدی این سمت، توسعه روابط با ایران را یکی از مفاد مهم “چشم انداز ۲۰۳۰” عربستان سعودی عنوان کرد. در حوزه‌های فرهنگی و ورزشی نیز کنفدراسیون فوتبال آسیا در سپتامبر سال گذشته اعلام کرد که بازی‌های تیم‌های ملی و باشگاه‌های عربستان و ایران به جای برگزاری در ورزشگا‌های بی طرف، از این پس در خاک خود این دو کشور برگزار خواهد شد. در زمینه مسائل منطقه ای، ایران و عربستان  ارتباط مستقیم برای دست یافتن به هماهنگی مواضع در بخش های مختلف را ادامه می دهند. در خصوص دور جدید درگیری فلسطین و اسرائیل، هر دو طرف تاکید کردند که درگیری باید هر چه سریعتر به  پایان برسد و  بر حمایت خود از آرمان عادلانه مردم فلسطین تاکید کردند و جهان اسلام را به اتحاد فراخواندند.

عباس اصلانی کارشناس سیاست خارجی ایرانی در گفت وگو با خبرگزاری شین هوا گفت: «همه این تحولات نشان می‌دهد که ایران و عربستان سعودی در حال پیشبرد روابط دوجانبه هستند. نتایج آشتی و سطح روابط بین دو کشور حتی از آنچه در ابتدا کشورهای دیگر  انتظار داشته اند نیز  فراتر رفته است. ”

در یک سال گذشته  ایران با بسیاری کشورهای خاورمیانه و آفریقا روابط خود را بهبود بخشیده است. ایران و سودان روابط دیپلماتیک خود را احیا کرده‌اند، سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران برای اولین بار در عربستان با عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر دیدار کرد و ایران مذاکرات همکاری با عربستان سعودی و امارات در مورد مناطق آزاد اقتصادی آغاز کرده است. روند آشتی میان برخی  کشورهای عربی دیگر خاورمیانه نیز پیشرفت مثبت داشته است.

در طول یک سالی که از آشتی ایران و عربستان گذشته، چشم‌انداز سیاسی خاورمیانه در حال تغییر بوده و نقش کشورهای خاورمیانه در سازمان‌های بین المللی و چندجانبه منطقه‌ای و سازوکارهای همکاری  نیز افزایش یافته است. استراتژی دیپلماتیک عربستان سعودی مستقل تر و متنوع تر شده است؛ عربستان سعودی، ترکیه و سایر کشورها به طور فعال در زمینه مسائل داغ منطقه ای و بین المللی مانند بحران اوکراین و درگیری سودان نقش خود را ایفا کرده اند؛ در این مدت ایران رسماً به سازمان همکاری شانگهای پیوست و مصر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ایران برای پیوستن به سازوکار همکاری کشورهای بریکس دعوت شدند.

چین همیشه به طور فعال و با نیت خوب خود نقش یک هماهنگ کننده قابل اعتماد را برای حل و فصل سیاسی همه درگیری‌های مهم ایفا کرده است. آشتی ایران و عربستان  یک پیروزی بزرگ برای گفتگو و صلح،  یک رویه مفید در حل و فصل مسائل کانونی با ویژگی های چینی و یک نمونه جدید برای حل مناقشات و اختلافات بین کشورها از طریق گفتگو و مشورت ایجاد کرده است.

در دسامبر سال گذشته، اولین نشست کمیته مشترک سه جانبه چین،ایران و عربستان سعودی  در پکن برگزار شد. ایران و عربستان سعودی اعلام کردند که بر اجرای کامل توافق پکن پایبند هستند. چین نیز تاکید کرد که به ایفای نقش سازنده خود ادامه می دهد و از ایران و عربستان سعودی در راستای تقویت روابط دوجانبه حمایت می کند.

عبدالعزیز شعبانی، محقق مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک ریاض معتقد است که  میانجیگری موفق چین در ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین عربستان و ایران علاوه بر به نمایش گذاشتن دستاوردهای تلاش های مشترک سه کشور، عملکرد موفقیت آمیز ابتکار امنیت جهانی  چین در خاورمیانه را نشان می دهد. چین همواره از کشورهای خاورمیانه حمایت کرده تا به طور مستقل مسیر توسعه خود را انتخاب کنند. این رویکرد چین به طور طبیعی مفهوم امنیت و مدل توسعه چین با خواسته‌های کشورهای خاورمیانه برای توسعه صلح آمیز هماهنگی دارد و به همین دلیل، مورد اعتماد و پذیرش رسمی کشورهای منطقه قرار گرفته و مفهوم توسعه صلح آمیز را وارد قلب مردم  کشورهای خاورمیانه کرده است.