فعالیت هنری کشاورز با ایفای نقش بر صحنه تئاتر در سال‌های قبل از انقلاب آغاز شد و پس از آن در نمایش‌های مختلفی روی صحنه تئاتر به ایفای نقش پرداخت. او فعالیت هنری اش را از سال ۱۳۳۹ با حضور در نمایش «ویولن ساز کره مونا» آغاز کرد. در  سال ۱۳۴۷ به تلویزیون رفت و کارگردانی هنری قسمت هایی از سریال خانه قمر خانم را به عهده گرفت.

کشاورز در سریال های تلویزیونی زیادی همچون دایی جان ناپلئون، آتش بدون دود، هزاردستان، سربداران، سلطان و شبان، پدرسالار و … ایفای نقش کرد. او برای نخستین بار در سال ۱۳۴۳ با فیلم شب قوزی ساخته فرخ غفاری بازیگری سینما را نیز تجربه کرد . کارنامه محمدعلی کشاورز مملو از آثار به یاد ماندنی مثل هزاردستان، دلشدگان، مادر، پدرسالار، کمال الملک، سلطان و شبان، سربداران و زیر درختان زیتون است.

محمد علی کشاورز برای بازی در فیلم مادر ساختۀ علی حاتمی نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.

کشاورز سال ها پس از بازی با آنتونی کوئین در فیلم کاروان‌ها در مصاحبه‌ای درباره دوستی‌اش با این ستاره هالیوودی که در فیلم سینمایی محمد رسول الله به کارگردانی مصطفی عقاد در نقش حمزه ظاهر شد، اظهار کرد: آنتونی کوئین پس از فیلم کاروان‌ها به من نامه نوشت و گفت: اینجا بیا، من همه‌ چیز را برایت فراهم می‌کنم، اما من در جوابش گفتم ایران وطن من است. چند سال بعد به انگلیس رفتم و بار دیگر او را دیدم. آنتونی کوئین دوباره گفت: چرا نیامدی، اینجا مورد توجه خیلی از افراد قرار گرفتی؟ و من دوباره گفتم: وطن من ایران است و جز آنجا در جای دیگری کار نمی‌کنم.

آخرین تجربه بازیگری

استاد کشاورز آخرین بار در سینما فیلم فرزند صبح به کارگردانی بهروز افخمی را در سال ۸۳ کار کرد و در تلویزیون هم سال ۸۶ بازیگر مهمان سریال پاتوق بود.

زندگی شخصی محمد علی کشاورز

محمد علی کشاورز در سال ۱۳۴۹ وقتی ۴۰ ساله بود با خانم منا طاهری ازدواج کرد که این زندگی در نهایت با به دنیا آمدن یک دختر به نام نیلی (نلی) در سال ۱۳۵۲ به جدایی کشیده شد، بعد از آن هم کشاورز دیگر ازدواج نکرد.

وی گفت: من و همسرم مشکل خاصی با هم نداشتیم، زمانی که سال ۱۳۵۲ برای گرفتن مدرک فوق لیسانسم به انگلیس رفته بودم، او تقاضای طلاق داده بود. هیچوقت نپرسیدم ازش که چرا درخواست طلاق داد! ما از هم جدا شدیم و الان دوست های خوبی هستیم و از حال هم خبر داریم.

نلی، دختر محمدعلی کشاورز در بلژیک زندگی می کند و مدرس نقاشی است.

وقتی ۹۰ سال زندگی کرده ای آن هم “خوب” و آنچنان مانا شده ای که هیچ سیاهی و حرفی نتواند نامت را پاک کند ، چندان هم نباید مویه کرد و گریه سرداد و به بار یاس بنشاند هستی تو را، زیرا که به معنی واقعی کلمه “زیستن” در تو معنا می یابد. و این حکایت محمد علی کشاورز است اگر گریه ای هم باشد گریه باید به حال زندگی های گرفتار بر مدار روزمرگی و روز مردگی  ماهاست که در این تسلسل باطل به دور خود گیج می‌زنیم، اگر گریه ای هم باشد به حال کسانی است که حق الناس را در روز روشن می دزدند و دو لیوان آب هم رویش، اگر گریه هم باشد به حال کسانی است که اعتماد ملت را به غارت می برند و ککشان هم نمی گزد، اگر گریه ای هم باشد برای نان به نرخ روزخوران و نمکدان شکنانی است که از عاقبت کار خود بی خبرند، وگرنه در مورد تو باید گفت من گریه نمی کنم، غبطه می خورم و راستش را بخواهی کمی هم حسودی میکنم که به قول شاعر:

باید اول به تو گفتن، که چنین خوب چرایی

این روزها آنقدر نام پدرسالار در فضای سیاسی اذیتم می‌کند که از این واژه بیزارم اما کاش همه آنها همچون تو «پدر سالار» سینمای ایران بودند و سالاریت را در گذشت و معرفت و شرافت و مروت تعبیر می‌کردند نه در تمامیت خواهی. میدانی دار و دسته شما خوبان را هر کس در بهشت که سهل است در روی زمین هم با هم ببیند سرمست می شد.

استاد کشاورز بعد از ۹۰ سال زندگی توام با درخشش در عرصه سینمایی در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ به علت کهولت سن دار فانی را وداع گفت و عرصه هنر و سینمای ایران یکی دیگر از ستاره های درخشان آسمان خود را از دست داد و به حق، لقب پدرسالار سینمای ایران را از آن خود کرده است.

از پتج‌ ستاره بازیگری وهنرمندی قبل از انقلاب یعنی جمشید مشایخی، عزت الله انتظامی، داود رشیدی، محمد علی کشاورز و علی نصیریان فقط استاد علی نصیریان در قید حیات هستند و چون  تک ستاره ای می درخشد؛ آفتاب عمرش دراز و برای او آرزوی سلامتی و طول عمر را خواستارم.

علی شاملو محمودی*

روزنامه نگار؛ صاحب امتیاز و مدیر مسئول پایگاه خبری صدای چراغ روشن و صدای چراغ امید نیوز*