روستا‌های شهرستان هیرمند سال‌های بسیاری در فصل گرما با کم آبی مواجه بود و مسئولان هر سال نوید روز‌های بهتر در آینده را می دادند، اما هیچ وقت این مشکل به صورت ریشه‌ای حل نمی شد. سیستان در فصل گرما در تب بی آبی و خشکسالی می‌سوخت و قطعی‌های مکرر آب در شهر زاهدان سبب بروز مشکلات عدیده و نارضایتی‌ها و گلایه‌هایی از جانب مردم شده بود و اختلافات بر سر تخصیص آب برای رودخانه هیرمند ، تغییرات آب و هوا و کشاورزی بیش از حد، به تنش آبی این منطقه دامن زده بود.

به منظور بهره برداری مسالمت آمیز از آب رودخانه هیرمند قرارداد سال ۱۳۵۱ (۱۹۷۳ میلادی) امضا شد که براساس این قرارداد سهم آب ایران از رودخانه هیرمند سالانه ۸۲۰ میلیون متر مکعب است؛ مطالبه‌ای که همیشه مورد توجه مقامات کشورمان بوده است. آیت الله رئیسی رئیس جمهور شهید کشورمان موضع گیری جدی در این باره داشت و بر لزوم احقاق حقوق ایران از این رود مشترک با کشور افغانستان تاکید می کرد. روز پنجشنبه -۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲- بود که سید ابراهیم رئیسی در حاشیه افتتاح پروژه‌های صنعت آب و برق سیستان و بلوچستان به حاکمان افغانستان اخطار داد، حق‌آبه مردم سیستان و بلوچستان را بدهند. رئیس جمهور خطاب به مقامات افغانستان گفت: «اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود، حرف من را جدی بگیرید تا بعداً گلایه نکنید».

در همین حال رها نشدن حق‌آبه هیرمند، مشکلاتی را برای مردم سیستان به وجود آورد؛ این مشکلات هم به لحاظ معیشتی و سختی گذران زندگی و هم به لحاظ زیست محیطی بود. تالاب هامون نقش مهمی در ارتزاق جامعه بزرگی از صیادان و دامداران محلی ایفا می‌کرد و آبگیری فصلی این تالاب در طول سال‌های گذشته موجب اشتغال جوامع محلی سیستان شده بود که با نرسیدن حق‌آبه این تالاب بین المللی خشک و علاوه بر بیکاری جمعیت زیادی از بومیان محلی، سبب توسعه و گسترش گرد و غبار و کاهش کیفیت شرایط زندگی در منطقه شده بود.

حال دولت سیزدهم برای رفع مشکل آب سیستان و زاهدان با اجرای طرح های اضطراری مانند افتتاح سد، رایزنی با افغانستان برای دریافت حقابه هیرمند و حفر بیش از ۱۵۰ حلقه چاه و احداث آب شیرین کن بزرگ فراساحلی با ظرفیت ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه روز تلاش کرد در کمتر از سه سال مشکل آب را در این منطقه رفع کند. گفته می شود حقابه هیرمند برای مصارف کشاورزی استان اختصاص یافته و ظرفیت داخلی برای تأمین آب شرب استان به کار گرفته شده است و آب شرب پنج شهر در سیستان و نیمی از زاهدان از طریق چاه نیمه ها آبرسانی می شوند که یک میلیون نفر جمعیت را تحت پوشش قرار می دهد که از هیرمند تأمین می شد. سد کهیر هم که در جنوب استان سیستان و بلوچستان افتتاح شد، از سیلاب های ویرانگر منطقه جلوگیری کرد.

یکی از مهم ترین پروژه هایی که وزارت نیرو در استان سیستان و بلوچستان دنبال کرد، ساخت بزرگترین آب شیرین کن غیرساحلی به ظرفیت ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه روز است که با اقدامات میان مدت وزارت نیرو شامل انتقال آب از آبخوان شرقی پشتیبانی می شود. با اجرای این طرح آب آشامیدنی شهر زاهدان و شهرها و روستاهای این منطقه که شامل بیش از یک میلیون نفر است، تامین می شود و خبرها از خداحافظی سیستان و زاهدان با تنش آب شرب سخن می گویند.

خبرنگار: مینا قدرتی