در بخشی از گزارش پیوست، به ارزیابی بانک جهانی از پروژه ساخت سد دز استناد شده است.

IBRD (1980), Greater Dez Irrigation Project, World Bank

🔹 کارشناسان بانک جهانی از زمان ساخت سد دز در این پروژه مشارکت داشتند. گزارش در سال ۱۹۸۰ نوشته شده است، اما از آنجا که نقد نظام تصمیمگیری و دولتمردان ایران است، در سال ۲۰۰۸ حدود ۳۰ سال پس از تدوین منتشر گردید. مطالعه این سند نشان می‌دهد که راه توسعه صنعتی، کشاورزی و تولید برق در ایران از ابتدا غلط طراحی شده است. پس از انقلاب، متاسفانه آن شیوه‌های غلط نه تنها اصلاح نشد، بلکه تقویت گشت. اصلاح وضعیت کشور نیازمند (۱) مهار جاه‌طلبی‌های سیاست‌مدارانی است که به دنبال طراحی پروژه‌های نمایشی هستند،(۲) پایبند ساختن کارشناسان به اصول اخلاق حرفه‌ای و (۳) حل منازعه در درون سازمان‌های دولتی و نخبگان اداری و سیاسی است.

🔹 در هر حال، امید را نباید از دست داد. در سال ۱۹۶۹ رودخانه Cuyahoga River در آمریکا به علت آلودگی‌های نفتی ۱۳ بار آتش گرفت. عکس‌ها و فیلم‌های آلودگی این رودخانه وحشتناک است. اما همان حماقت در آلوده سازی، منجر به تغییر مقررات و ساختار اداری و اجرای قانون آب سالم در آمریکا شد. در سال ۲۰۱۹، در آمریکا پنجاهمین سالگرد خاموش کردن این رودخانه جشن گرفته شد.

فیلم آتش سوزی این رودخانه را بینید تا بدانیم تخریب محیط زیست مختص ما ایرانی‌ها نیست، اما باید مانند سایر کشورها درس بگیریم. در پایان قرن نوزدهم، رودخانه تایمز لندن رودخانه مرگ نامگذاری شد، زیرا فاضلاب‌های صنعتی و شهری این رودخانه را به منبع انواع بیماری‌ها تبدیل کرده بود. آنها در نظام تدبیر خود بازنگری کردند و اجازه ندادند هموطنان‌شان برای تولید و درآمد بیشتر زندگی خود را از دست بدهند).

🔹اگر می‌خواهیم در حوادث پرآب چشم خوزستان مدبرانه عمل کنیم، باید در پی اصلاح نظام تدبیر در خوزستان و کشور باشیم. در پی راه‌حل‌هایی مانند برداشت آب از دل کوه برای احیا دریاچه ارومیه نباشید. اگر مردم خوزستان و سرزمین مادری را دوست داریم، بیاید نظام تدبیر را اصلاح کنیم به طور مشخص‌تر :

• حمایت‌های گسترده‌ای که از مردم خوزستان در این روزها شکل گرفته است را تبدیل به حرکت مردمی برای حفظ تالاب‌ها و رودخانه‌ها در سراسر کشور کنیم.

• نیروهای دانشگاهی، کارشناسان، و روزنامه‌نگاران با ایجاد یک شبکه همکاری با یکدیگر و با حکومت، گروه‌های فشار را ( از نمایندگان مجلس گرفته تا گروه‌های ذی‌نفع در نظام اداری و پیمان‌کاران و حتی آنها که مطالبات نادرست منطقه‌ای را نمایندگی می‌کنند)، به عقب‌نشینی وادار کنیم.

• اگر نیروهای مردمی حول محورهای زیر سازماندهی شوند، گام مهمی در جهت اصلاح نظام تدبیر در ایران برداشته‌ایم‌. به جای اعتراض هر چند به حق در هنگام رخ دادن بحران باید به مشارکت دائمی برای اصلاح مستمر نظامِ تدبیر همت گماریم.

#مسئله‌خوزستان | #نظام‌تدبیر | #UNEP| #فاجعه‌زیست‌محیطی

@meidari