در دومین روز پس از اولین پرواز تجاری هواپیمای مسافربری بزرگ C919 چین، رسماً اعلام شد که چین، مرحله “فرود بر ماه” را که بخشی از برنامه اکتشاف ماه با فضاپیمای سرنشین دار است را آغاز کرده است و هدف کلی آن، اولین فرود فضاپیمای سرنشین دار چینی در ماه تا سال ۲۰۳۰ است.

روز سه شنبه همین هفته ۳۰ می، سفینه فضایی سرنشین دار Shenzhou-16 با موفقیت وارد مدار تعیین شده خود شد. سه فضانورد سرنشین این سفینه وارد ایستگاه فضایی چین شدند و صحنه معروف «گردهمایی فضایی» را بازسازی کردند. سپس، دو خدمه Shenzhou با وظایف خدمه در ایستگاه فضایی چین حین چرخش در مدار آشنا خواهند شد.

هیجان ملت چین به دلیل پیشرفت تاریخی در صنعت هوانوردی هنوز از بین نرفته است و شگفتی های بزرگی در حوزه فضاپیمایی سرنشین دار چین نمایان شده است. بیان غرور ملی و احساس موفقیت ملت چین دشوار است زیرا ما دائما شاهد تحقق رویاهای ملی دوردست خود هستیم.

در میان خدمه سه نفرهShenzhou-16، گوی های چائو که عینک بر چهره دارد، استاد ۳۶ ساله دانشکده فضانوردی در دانشگاه بی هانگ چین است. او یک فضانور متخصص بار و فردی غیرنظامی است که در اولین پرتاب فضاپیمای سرنشین دار چین شرکت دارد. خدمه Shenzhou-16 در طول مأموریت فضایی برای کاربرد و توسعه ایستگاه فضایی، حدود پنج ماه در ایستگاه خواهند ماند و آزمایش‌هایی را در مدار علم و محموله‌های کاربردی انجام می‌دهند. این نشان می دهد که تحقیقات علمی چین در فضا وارد مرحله شروع جدید و ملموس تری شده است. چنین قدمی بسیار مهم است و احتمالات آینده نامحدودی دارد.

در مقیاس هوانوردی، اکتشاف جهان پهناور در صنعت هوافضا نشان دهنده بالاترین و دورترین دستاوردهای دست یافتنی توسط علم بشر است. این دانش از زمان پیدایش، برای تمام بشریت اهمیت داشته است و اوج فناوری‌های پیشرفته و دقیق را در خود جای داده است. این نه تنها کنجکاوی اولیه و اساسی و میل به کاوش در جهان ناشناخته را برآورده می سازد، بلکه انگیزه فزاینده ای برای نوآوری و کاربرد فناوری ایجاد می کند.

تاکید بر این نکته مهم است که چین همیشه به استفاده صلح آمیز از فضا متعهد بوده است. هر پیشرفتی در صنعت هوافضای چین نه تنها متعلق به چین بلکه به جهان است. این سخنی گزاف نیست و چین مدت‌هاست که آمادگی خود را برای همکاری ایستگاه فضایی چین با همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد اعلام کرده است و روحیه همکاری را به طور فعال حفظ می‌کند. پیشرفت چین در اکتشافات فضایی در زمانی صورت می‌گیرد که تلاش‌های اکتشاف فضایی در جهان نسبتاً راکد مانده است. این نکته، نیروی موثری برای تقویت روحیه دانشمندان جهان ایجاد کرده و موجی از اکتشافات فضایی ایجاد کرده که آثار مثبت بسیاری دارد.

متاسفانه برخی کشورها در زمینه توسعه مشترک دارای چشم انداز مشابه چین نیستند. در حالی که صنعت هوافضای چین به سرعت در حال پیشرفت است، ایالات متحده از یک سو درهای خود را به روی همکاری فضایی با چین بسته است تا ضمن تحریم چین از دسترسی به ایستگاه فضایی بین المللی، محدودیت های تکنولوژیکی را نیز بر چین تحمیل کند. از سوی دیگر، با مداخله نظامی بیشتر در فضا، از این هم فراتر می رود.

بر اساس گزارشی از گاردین، سرتیپ جسی مورهاوس، معاون استراتژی، برنامه‌ها و سیاست فرماندهی فضایی آمریکا، اخیراً سخنانی موهن درباره چشم‌انداز چین برای توسعه فضا و به اصطلاح «تحریک‌های» روسیه بیان کرده است. او گفت: “اگر کسی بخواهد ایالات متحده آمریکا یا هر یک از منافع ما را تهدید کند، ما امشب آماده جنگ هستیم.” این گفته ناخواسته نیت واقعی آمریکا را آشکار می کند.

در واقع، ارتش ایالات متحده آماده نظامی سازی و تسلیحاتی کردن فضا است که تهدیدی اساسی برای استفاده صلح آمیز از فضاست. بودجه درخواستی نیروی فضایی ایالات متحده برای سال مالی ۲۰۲۴ به ۳۰ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل ۱۵ درصد افزایش داشت. این بزرگترین درخواست بودجه ای است که تاکنون برای این شعبه شده است و روند رشد چشمگیر سال های اخیر را ادامه می دهد. ایالات متحده علاقه واقعی به اکتشافات فضایی صلح آمیز ندارد. حتی فرود آپولو بر ماه در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به دلیل تمایل به رقابت با اتحاد جماهیر شوروی انجام شد. واشنگتن وقتی متوجه شد که نسبت هزینه و فایده حفظ هژمونی ایالات متحده مطلوب نیست، بلافاصله به برنامه تهاجمی تر «جنگ ستارگان» روی آورد.

پس از پایان جنگ سرد، بودجه سازمان ملی هوانوردی و فضایی (ناسا) بارها کاهش یافت و به نظر می‌رسید که اکتشاف فضا از شتاب خود خارج شود. تا زمانی که پیشرفت‌های هوافضای چین نگرانی‌هایی را در واشنگتن ایجاد کرد و این باعث شد بودجه ناسا و نیروی فضایی ایالات متحده شروع به افزایش سال به سال کند. این نشان می دهد که نیات اولیه اکتشاف فضایی ایالات متحده نادرست بوده است و اکنون آنها از همین طرز فکر منحرف برای ارزیابی دستاوردهای فضایی چین استفاده می کنند.

در دسامبر ۲۰۲۲، هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد دو قطعنامه را به تصویب رساند که به طور مشترک توسط چین و روسیه پیشنهاد شده بود: قطعنامه اول، “ممنوعیت قرار دادن اولین سلاح در فضا” و قطعنامه دوم، “جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی در فضا” بود.

به مناسبت پرتاب فضاپیمایShenzhou-16، ما بار دیگر از جامعه بین‌المللی به‌ویژه ایالات متحده می‌خواهیم تا در اسرع وقت در مورد مذاکره درباره معاهدات یاد شده به اجماع برسند.

سخنن نیل آرمسترانگ پس از فرود روی ماه، که گفت “این یک قدم کوچک برای یک انسان و یک جهش عظیم برای بشر است” هنوز هم در گوشها طنین انداز است و تحسین و احترام را برمی انگیزد. اما باید گفت که اقدامات بعدی آمریکا در اکتشافات فضایی به این آرمان خیانت و بشریت را ناامید کرده است.