«کیسه‌های پلاستیکی» یکی از اقلام پرمصرف دنیاست. پس از استفاده دور ریخته می‌شوند، نه بازیافت می‌شوند و نه تجزیه. ذرات ریزشان به آب و خاک نفوذ می‌کنند و وارد چرخه غذایی موجودات زنده می‌شوند. بسیاری از کشورها قوانینی را برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی وضع کرده اند. در ایران هم مهر پارسال آئین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تصویب و ابلاغ شد. طبق این آئین نامه، طی یک روند پنج ساله کارخانه‌ها و واحدهای تولیدکننده کیسه‌های پلاستیکی باید به سمت تولید کیسه‌های پلاستیکی تجدیدپذیر تغییر روش دهند. واحدهایی که کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت بیش از ۲۵ میکرون تولید کنند، شامل عوارض و مالیات و کیسه‌های تولیدی با ضخامت زیر ٢۵ میکرون از پروسه تولید خارج می‌شوند. همچنین در فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز باید محلی برای تشویق و ترغیب کردن مردم به این موضوع تعبیه شود. محدودیت تولید سفره‌ها و دستکش‌های یک بار مصرف و ممنوعیت رهاسازی نایلون‌های کشاورزی از مواد قانونی این آئین نامه است. از زمان ابلاغ این آئین نامه وزارت صمت سه ماه برای تهیه شیوه نامه‌های اجرایی آن مهلت داشته اما این وزارتخانه هنوز در گیر و دار تعیین استانداردهای تولید کیسه‌های سازگار با محیط زیست است.
سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در چهل و یکمین جلسه کارگروه ملی مدیریت ، با تاکید بر لزوم تعیین بازه زمانی برای اجرای مصوبات کارگروه ملی مدیریت پسماند، گفت: «آئین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی دارای اشکالاتی است که می‌بایست در اسرع وقت اصلاح شود». وی با اشاره به آسیب‌های زیست محیطی استفاده مفرط از کیسه‌های پلاستیکی، گفت: «ما نباید اجازه دهیم این کیسه‌ها بیش از این، منابع آب و خاک کشور را آلوده کنند و فضای شهرها و روستاهای ما را زشت جلوه دهند».
سلاجقه افزود: «باید یک دستورالعمل برای لوله‌های تیپ و مالچ‌های پلاستیکی مورد استفاده در مزارع کشاورزی که پس از پایان کار رها می‌شوند، تهیه کنیم».
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بر اهمیت فرهنگ‌سازی در کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیک در سطح جامعه تاکید و نقش صدا و سیما را در این زمینه بسیار مهم دانست و گفت: «تمام اقداماتی که ما برای کاهش استفاده از پلاستیک انجام می‌دهیم چنانچه با استقبال مردم مواجه نشود، کارآیی لازم را نخواهند داشت».
اهمیت این موضوع به حدی است که به گفته محسن نقیلو دبیر اجرایی ستاد برگزاری هفته محیط زیست، شعار امسال روز جهانی محیط زیست «راه حل‌ها برای آلودگی پلاستیک» انتخاب شده است و براین اساس، هفته محیط زیست در سال جاری با پیام محوری «نهضت ملی کاهش آلودگی‌های پلاستیکی» در سراسر کشور برگزار خواهد شد. سند محوری اقدامات هفته محیط زیست در سال ۱۴۰۲ تبیین ضرورت اجرای آئین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی است که به تصویب دولت مردمی و انقلابی سیزدهم رسیده است.

استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای چگونه به محیط زیست کمک می‌کند؟
در ادامه به ۵ دلیل توضیح می‌دهیم که کیسه‌های پارچه‌ای چگونه به محیط زیست کمک می‌کنند:
۱- برای تولید کیسه‌های پارچه‌ای از منابع تجدید پذیر استفاده می‌شود.
کیسه‌های پلاستیکی از نفت ساخته می‌شوند که یک سوخت فسیلی و یک منبع تجدید ناپذیر است، این فرآیند همچنین گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کند. اما برای تولید کیسه‌های پارچه‌ای از منابع تجدیدپذیری مانند پنبه یا جوت استفاده می‌شود که گیاهانی قابل پرورش مجدد با سرعت رشد بالا هستند، بنابراین می‌توان گیاهان را برداشت و محصولات جدید را به صورت متوالی کاشت. با استفاده از کیسه پارچه‌ای و به حداقل رساندن نیازی که تولید کیسه پلاستیکی را کاهش می‌دهد، منابع تجدید ناپذیر بیشتری برای استفاده برای مقاصد دیگر وجود دارد.
۲- کیسه‌های پارچه‌ای درختان را نجات می‌دهند.
با اینکه کیسه‌های کاغذی به نوعی کیسه قابل استفاده مجدد در نظر گرفته می‌شود اما به دلیل ضخامت کم معمولا پس از چندبار استفاده پاره می‌شوند. همچنین با اینکه کاغذ یک محصول قابل بازیافت است اما معمولا به صورت مخلوط با سایر زباله‌ها دور ریخته می‌شود و سرنوشت مشابهی با کیسه‌های پلاستیکی یکبار مصرف دارند. با استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای که منجر به حذف کیسه‌های کاغذی می‌شود، منابع کمتری هدر می‌رود و درختان بیشتری به زندگی ادامه می‌دهند. در مقایسه کیسه پارچه‌ای و کاغذی نیز می‌توان گفت که قابلیت شستشو و مقاومت بالای کیسه‌های پارچه‌ای امکان استفاده از آنها را حتی بیش از ۵۰۰ بار مهیا می‌کند و همین امر سبب برتری آن نسبت به کیسه‌های کاغذی می‌شود.
۳- کیسه‌های پارچه‌ای منجر به زباله کمتر می‌شوند.
کیسه‌های پلاستیکی معمولاً به عنوان زباله به صورت بی احتیاط توسط خریداران به سادگی دور ‌انداخته می‌شوند. همچنین به دلیل ساختار سبک وزن آن، وزش باد می‌تواند کیسه‌ها را از سطل زباله، سطل بازیافت یا محل دفن زباله برداشته و با خود حمل کند. هنگامی که این کیسه‌ها در جنگل‌ها یا در اقیانوس‌ها و دریاها قرار می‌گیرند، خطری برای حیوانات هستند که می‌توانند در کیسه‌ها گیر کنند یا به اشتباه کیسه‌ها را بخورند. زباله‌های کیسه‌های پلاستیکی نیز مقصر سیل می‌باشند، زیرا فاضلاب‌های مهم برای زهکشی مناسب را مسدود می‌کنند. استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای تمام این خطرات و میزان زباله‌های تولیدی را کاهش داده و هر یک کیسه پارچه‌ای می‌تواند جایگزین تعداد بسیار زیادی از پلاستیک‌های مصرفی هر فرد می‌شود.
۴- کیسه پارچه‌ای باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
کیسه‌های پارچه‌ای ساخته شده از منابع تجدیدپذیر به جلوگیری از تجمع گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. هنگامی که یک کیسه پارچه‌ای از موادی مانند جوت، پنبه یا بامبو ساخته می‌شود، محیط از مزایای آن بهره می‌برد. بامبو را می‌توان بدون کشتن گیاه برداشت کرد و گیاه بامبو می‌تواند به رشد خود ادامه دهد و گازهای گلخانه‌ای را بدون وقفه به اکسیژن قابل تنفس تبدیل کند. سوزاندن پلاستیک و سایر زباله‌ها مواد خطرناکی مانند فلزات سنگین، آلاینده‌های آلی پایدار (POP) و سایر مواد شیمیایی سمی را در هوا آزاد می‌کند و در پسماندهای خاکستر باقی می‌ماند، بنابراین با کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیکی می‌توان گازهای گلخانه‌ای را نیز کاهش داد.
۵- کیسه‌های پارچه‌ای جریان زباله را به حداقل می‌رساند.

هنگامی که یک کیسه قابل استفاده مجدد از مواد قابل بازیافت ساخته می‌شود، مانند RPET که از بطری‌های پلاستیکی ساخته شده است، یا حتی کیسه‌های پارچه‌ای پنبه ای، زمانی که کیسه فرسوده شود می‌توان آن را بازیافت کرد. وقتی مواد بازیافت می‌شوند، شکسته شده و دوباره به چیز مفیدی تبدیل خواهند شد و مهمتر از آن، از محل‌های دفن زباله که سرریز هستند، دور نگه داشته می‌شوند.

مزایای استفاده از کیسه‌های پارچه ای
استفاده مجدد کیسه پارچه‌ای به عنوان یک جایگزین عالی و ارجح از نظر زیست محیطی برای سایر روش‌های مدیریت زباله است، زیرا آلودگی هوا، آب و زمین را کاهش می‌دهد، نیاز به منابع طبیعی جدید مانند چوب، نفت، الیاف و مواد دیگر را محدود می‌کند. کیسه‌های قابل استفاده مجدد نسبت به پلاستیک‌های یکبار مصرف سخت تر و انعطاف پذیرتر هستند، به این معنی که عمر طولانی تری دارند. این همچنین به این معنی است که تعداد کمتری دور ریخته می‌شوند، که پلاستیک هایی را که در دفن زباله یا اقیانوس‌ها ختم می‌شود کاهش می‌دهد و همچنین آسیب‌های ناشی از آنها به جانوران دریایی یا حیوانات را کاهش می‌دهد. اگرچه کیسه‌های پارچه‌ای از مواد سازگار با محیط زیست ساخته شده اند، اما لزوما همیشه سبزتر نیستند زیرا تأثیر آنها بر محیط زیست به نحوه استفاده از آنها بستگی دارد.
برای تولید بسیاری از کیسه‌های پارچه‌ای آن قدر مواد، آب و انرژی مصرف می‌شود که تاثیرات زیست محیطی مخربی خواهند داشت؛ اکثر کیسه‌های پارچه‌ای باید حداقل ۵۰ بار استفاده شوند تا اینکه مزایای زیست محیطی آنها واقعاً خود را نشان دهد. کیسه‌های پارچه‌ای دارای مزایای زیر نسبت به کیسه‌های پلاستیکی هستند
• کیسه‌های پارچه‌ای زیست تخریب پذیر هستند بنابراین محیط زیست را آلوده نمی کنند.
• کیسه‌های پارچه‌ای به دلیل مقاومت بالا قابلیت حمل وسایل بیشتری را دارند.
• می‌توان یک کیسه پارچه‌ای را بارها و بارها مورد استفاده مجدد قرار داد.
• می‌توان سال‌ها از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کرد و در هزینه‌ها صرفه جویی کرد.

اگر به کیسه پارچه‌ای دسترسی ندارید، از کیسه‌های پلاستیکی که قابلیت استفاده چندباره دارند استفاده کنید. کیسه‌های نازکی که یک‌بار مصرف هستند حتی ارزش بازیافت ندارند و بسیاری اوقات در دل طبیعت رها می‌شوند. بسیاری از هموطنان در سال‌های اخیر از کیسه‌های پارچه‌ای یا زنبیل برای خریدهای روزانه خود استفاده می‌کنند. فرهنگ استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای باید به گونه‌ای در بین مردم نهادینه شود که شهروندان در هنگام خرید از فروشگاه‌ها به نایلون پلاستیکی «نه» بگویند. مقرون به صرفه بودن تولید کیسه‌های قابل تجزیه در محیط زیست می‌تواند مردم را به استفاده از این نوع کیسه‌ها ترغیب کند. همه ما در حال غرق شدن در دریای پلاستیک هستیم. لطفاً از همین امروز تصمیم بگیرید که مصرف کیسه‌های پلاستیک را متوقف یا به حداقل برسانید. حتی یک کیسه کمتر هم به کره زمین کمک می‌کند.